Aan je gedrag liggen steeds drijfveren ten grondslag. Emoties, gedachten, verlangens enzovoort kunnen de factor zijn die je tot gedrag aanzetten. Een speciale categorie van drijfveren zijn de waarden die je hebt. Waarden onderscheiden zich binnen het geheel van drijfveren op verschillende manieren. Alle andere gewone drijfveren overkomen je, waarden kies je. Gewone drijfveren leef je uit, je hoeft je alleen maar er door te laten voortdrijven. In waarden leef je je in, om gemotiveerd tot activiteit te kunnen overgaan. Waarden kunnen je in een richting trekken, terwijl je begeerten je voort duwen.
Er bestaan allerlei indelingen van drijfveren en waarden. Hieronder vind je er één waarin zeven typische drijfveren en zeven typische waarden worden onderscheiden. In het hoofdstuk over het werk van Rudolf Steiner vind je meer over de achtergrond van deze indeling.
Tegenover elk type drijfveer is een corresponderende typische waarde geplaatst. Elk paar omvat zo een specifieke richting van gedrag, zij het gedreven zij het waardegericht. Het moge duidelijk zijn dat deze paren van drijfveren versus waarden in feite zeven typische dilemma’s aanduiden.
Het betreft de volgende zeven paren van drijfveren en waarden:
| Drijfveer | Versus | Waarde |
| Lust najagen | Gezondheid nastreven | |
| Hebberig iets voor jezelf willen hebben of houden | Verantwoordelijkheid nemen in het besef deel te zijn van een geheel. | |
| Bodemloos meer van hetzelfde najagen | Dankbaarheid (tevredenheid) tonen. | |
| Machteloos mokken of tieren | Een keuze maken en daaraan vasthouden. | |
| Je laten leiden door uiterlijkheden | Het wezenlijke voorop stellen | |
| Vanuit afgunst je kwaadaardig gedragen | Integer optreden | |
| Uit wanhoop opgeven | Je enthousiasme of inspiratie vasthouden of vernieuwen |
Vanzelfsprekend zijn deze korte omschrijvingen niet dekkend voor de inhoud van de betreffende drijfveer en waarde. Je zou er ook andere woorden aan kunnen geven. Hieronder volgt nog een uitgebreidere beschrijving van elk.
Elk dilemma waar iemand voor is komen te staan kan je aan de hand van deze indeling nauwkeurig omschrijven. Uiterlijk gezien kunnen dilemma’s van dezelfde categorie schijnbaar weinig overeenstemmen. Toch komen ze inhoudelijk steeds op hetzelfde neer. Bijvoorbeeld, de één wil tijd voor zichzelf hebben, maar voelt de verplichtingen die een jong en druk gezin met zich mee brengt. Een ander wil graag leuke kleren hebben, maar leeft met haar partner van een smalle beurs. Beiden willen iets hebben voor zichzelf, maar hebben ook nog anderen om mee rekening te houden. Het betreft in beide gevallen het dilemma hebzucht versus verantwoordelijkheid. Of de één wil graag naar een bepaalde muziek luisteren vanwege het prettige gevoel dat hij er van krijgt, al raakt hij er ook een beetje teveel van van de wereld. Een ander drinkt graag frisdrank, ook al komt hij er nogal van aan. Beiden ervaren drang naar een lust die ten koste gaat van hun gezondheid.
Binnen deze zevenheid kan je twee onderafdelingen onderscheiden van elk drie paren. Het zevende paar spiegelt als het ware de overige zes.
De drijfveren lust, hebzucht en onverzadigbaarheid zijn alle drie op bevoordeling van jezelf geörienteerd. Bevangen door deze drijfveren ben je uit op wat jou lust bereidt, op wat jij wil hebben en op meer van hetzelfde voor jouzelf. De corresponderende waarden van gerichtheid op gezondheid, dankbaarheid en verantwoordelijkheid richten je weg van je gerichtheid op jezelf.
Vanuit de drijfveren boosheid, uiterlijkheid en nijd keer je je daarentegen juist tegen je omgeving. Je mokt bozig, stelt je hooghartig op en behandelt nijdig wat zich aan je voordoet. De waarden die hier tegenover staan zijn gericht op een positieve houding van jezelf.
Het koppel van moedeloosheid en spirit houden hierin het midden.
———————————————————————————————————————–
Meer lezen?
Deze tekst is afkomstig uit het boek HOE WORD JE WIE JE BENT?
Je kan het bestellen via deze link.
