Psychofarmaca en psychotherapie
Niet zelden gebruiken patiënten die bij mij in therapie komen al psychofarmaca, zoals slaapmiddelen of antidepressiva. Psychotherapie kan dan gecombineerd worden met evaluatie van – en begeleiding bij het gebruik van deze psychofarmaca.
Het kan helpend zijn om te starten met een psychofarmacon, al is dit in mijn praktijk eerder uitzondering dan regel. Meestal is het niet nodig om naast psychotherapie ook nog te starten met een psychofarmacon. Daarentegen mondt een psychotherapie vaak uit in afbouw – of zelfs staken van psychofarmaca.
Starten met psychofarmaca zonder daarbij gesprekstherapie is voor mij geen optie, uitzonderingen daargelaten.
Ik schrijf alleen psychofarmaca voor, wanneer daarbij de psychotherapie door mij wordt gedaan. Als iemand psychotherapie volgt bij een andere therapeut, ben ik niet beschikbaar voor het voorschrijven van psychofarmaca.
Daarentegen vormt psychotherapeutische behandeling door een andere therapeut geen bezwaar bij een hulpvraag om psychofarmaca af te bouwen, of om dit als mogelijkheid te bespreken.
Psychofarmaca als onderdeel van therapie
Het al dan niet voorschrijven, continueren, of juist afbouwen van medicatie verloopt steeds in samenspraak met de cliënt. Dit geldt ook voor de keuze voor een bepaald medicijn en de dosering ervan.
De richtlijnen van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVVP) geven daarbij voldoende ruimte en houvast om tot een bevredigend medicamenteus behandelbeleid te kunnen komen.
Meer informatie over behandeling met medicatie vind je elders op deze website.
Een aantal medicijnen o.b.v. Hypericum (Sint-Janskruid) is officieel geregistreerd als antidepressivum. In de Richtlijn depressie (van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie) wordt Sint-Janskruid als volgt vermeld: “De Richtlijnwerkgroep is van mening dat sint-janskruid als alternatief overwogen kan worden voor patiënten met een lichte tot matig ernstige depressieve stoornis die terughoudend zijn om reguliere antidepressiva te gebruiken en/of om aan psychotherapie te beginnen.”
Overigens bestaan er naast ‘praten en/of pillen’ ook nog andere aangetoond effectieve therpieën. Zo kunnen in bepaalde gevallen ook bijvoorbeeld lichttherapie en running therapy (hardlopen) effectief zijn.
Psychofarmaca afbouwen
Via deze link vind je een belangrijke reportage over het afbouwen van antidepressiva in het programma Radar van AVRO/TROS.
Je kan je bij mij aanmelden als je je afvraagt of je psychofarmaca niet te hoog gedoseerd zijn, of ze nog wel nodig zijn, of als je begeleiding zoekt bij de afbouw ervan.
Denk aan medicatie zoals:
- Antidepressiva b.v. seroxat (paroxetine), efexor (venlafaxine), zoloft (sertraline)
- Antipsychotica b.v. seroquel (quetiapine), olanzapine (Zyprexa), haldol (haloperidol)
- Benzodiazepinen b.v. seresta (oxazepam), normison (temazepam), xanax (alprazolam)
Let op: Ik neem patiënten uitsluitend aan voor behandeling, niet voor een second opinion.
Het afbouwen van psychofarmaca kan zeker zonder problemen verlopen. Lang niet in alle gevallen zijn speciale afbouwstrips (taperingstrips) nodig. Soms treden ontwenningsverschijnselen slechts in lichte mate op, of zelfs helemaal niet.
Het afbouwen van psychofarmaca kan echter ook problematisch verlopen. Hierdoor blijven veel mensen langer en meer psychofarmaca gebruiken dan ze eigenlijk willen. Vaak is hierover geen contact met een arts, terwijl dit juist van belang is.
Hieronder vind je een aantal aspecten van afbouwen om bij stil te staan.
- Allereerst is er de vraag of afbouwen een goed idee is.
- Een goed moment voor de afbouw dient te worden bepaald.
- De juiste omstandigheden dienen te worden overwogen en zo nodig voorbereid.
- Het optreden van klachten bij de afbouw is niet steeds goed te duiden. Wanneer klachten beginnen op te treden die lijken op vroegere klachten, is er niet per sé sprake van een terugval. De actuele klachten kunnen ook ontwenningsverschijnselen zijn. Of een rebound-effect (dat is een soort van spiegelbeeld van je oude symptomen). Daarnaast kan wat je begint te ervaren een herlevende oude emotionele pijn zijn, die onderdrukt is geweest door de psychofarmaca. Gesprekstherapie is daarvoor dan een goede mogelijkheid.
- De afbouw kan onnodig worden bemoeilijkt door af te bouwen in te weinig stappen en in een te hoog tempo. De pillen die standaard beschikbaar zijn, zijn echter niet geschikt voor geleidelijke afbouw. De behandelend arts dient daartoe speciale afbouw-strips (tapering-strips) voor te schrijven en te bestellen bij de Regenboog-apotheek van de onvolprezen apotheker dhr. Harder. In Nederland is hij tot op heden helaas de enige gebleven die het heeft aangedurfd deze tapering-strips te produceren.
Als met dit soort factoren niet voldoende rekening wordt gehouden, kan dat ertoe leiden dat een psychofarmacon uiteindelijk toch wordt voortgezet, terwijl dat niet nodig zou hoeven zijn.
Het kan uiteraard zo blijken te zijn dat de afbouw van psychofarmaca niet haalbaar is, of althans niet op dit moment, ook wanneer de poging hiertoe optimaal is uitgevoerd.
Op deze pagina heb ik enkele links geplaatst naar relevante documenten en websites.
Onder meer vind je daar een link naar de Vereniging Afbouwmedicatie. Hieronder zie je een interessante presentatie door de voorzitter van deze vereniging. Deze vereniging kan een grote bron van steun zijn voor wie wil afbouwen.